Odcinek 8: Martwa natura w twórczości Samlickiego. Martwa natura jako odrębny gatunek najpełniej rozwija się w XVII wieku we Flandrii i Holandii. Jest popularnym tematem także we Francji i Hiszpanii w tym czasie. W wieku osiemnastym występuje jako częsty motyw w sztuce dekoracyjnej. W wieku kolejnym następuje ponowny wzrost zainteresowania tego rodzaju przedstawieniem, powodowany rozwojem realistycznych tendencji. W nowoczesnej sztuce staje się popularnym tematem rozwiązywania zagadnień formalnych i dekoracyjnych.

Martwe natury stanowią najsłabszą część malarstwa Samlickiego. Brak w nich oryginalnych rozwiązań. Są odzwierciedleniem wyglądu malowanych przedmiotów wraz z ich otoczeniem.

W 1913 roku artysta maluje ciemno – brązowy stół z ustawionym na nim talerzem ceramicznym dekorowanym motywem jeźdźca, na talerzu dwie pomarańcze, bezpośrednio na blacie jeszcze trzy takie owoce, obok ceramiczna biała miseczka w szare i złote paseczki, w głębi duży pękaty ceramiczny wazon z dwiema gałązkami o jasno-zielonych liściach. Wazon i talerz w ugrach, popielatych błękitach, zieleniach, bieli. Neutralne ciemno – brązowe tło.

Kompozycja z 1924 roku przedstawia kanapę o brązowym obiciu, na której leży długa wąska zielona tkanina w blado – czerwone pasy oraz dwie karminowe poduszki. Brązowa podłoga, popielate ściany.

Inna martwa natura, w pastelowej tonacji o odcieniach zieleni, różu, szarości, jasnego brązu, pokazuje kanapę z położoną na niej gitarą w towarzystwie różowej i zielonej poduszki. Widoczny ślad pędzla.

Około roku 1936 Samlicki maluje misę pełną jabłek, bananów i drzewko w doniczce z pomarańczowymi owocami, a w tle okno z biało – szarymi zasłonami, za którym rozpościera się szarość pochmurnego dnia. Kolorystykę z dużą partią ściany i stolika w odcieniach brązu ubogacają szaro – błękity, zieleń, barwy brunatne, łamana biel, a rozweselają akcenty pomarańczowe i żółte. Sposób wykonania jest delikatny, precyzyjny, z pozostawieniem śladu pędzla. Układ poszczególnych elementów tworzy interesującą całość.

Elementy budujące te kompozycje to proste, codziennie używane przedmioty. Często w ich pobliżu znajduje się draperia, mająca odmienną strukturę niż naczynia. Dla Samlickiego tematem wystarczającym jest sama kanapa ustawiona w rogu pokoju i nakryta tkaniną. Opracowanie malarskie zazwyczaj także jest proste, gładkie, bez osiągania różnorodnej faktury i szczególnej kolorystyki.

Agnieszka Truś – Bakalarz