Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni uprzejmie zaprasza na specjalne Czwartkowe Spotkanie Muzealne, które odbędzie się 4 listopada o godzinie 17.30 w Sali Portretowej Muzeum, podczas którego dr Stefania Kozakowska wygłosi wykład pt. Kazimierz Wielki w twórczosci Matejki i Wyspiańskiego.

640 lat temu – 5 listopada 1370 roku zmarł król Kazimierz Wielki.

I śniłem życie mojego narodu
królewskie, błękitne, pogodne…
Stanisław Wyspiański, rapsod Kazimierz Wielki.

W roku 1869, w 500. rocznicę nadania przez Kazimierza Wielkiego Statutów Wiślickich, podczas prac restauracyjnych w katedrze wawelskiej otwarto sarkofag króla Kazimierza Wielkiego, co stało się swoistym szokiem dla społeczeństwa polskiego – znajdującego się po upadku kolejnego powstania w stanie duchowej zapaści. Oto nagle wstał z grobu potężny król, oto nagle zostały odkryte insygnia władzy monarchy polskiego, oto nagle przypomniana została wspaniała przeszłość nie istniejącego teraz na mapie Europy kraju. Według Józefa Szujskiego wydarzenie to mogło stać się „błogosławieństwem lub przekleństwem wedle tego, jak się wobec niego zachowamy”. Z inspiracji tych wydarzeń Jan Matejko namalował obraz „Wnętrze grobu Kazimierza Wielkiego”.
W tym samym 1869 roku urodził się spadkobierca historiozoficznych idei Matejki – Stanisław Wyspiański, który w 1900 roku podjął wzorem swego mistrza temat „Kazimierz Wielki”, stworzył dedykowany królowi monumentalny projekt kartonu witrażowego dla katedry wawelskiej, pisząc równocześnie komentarz w formie rapsodu. Kazimierz Wielki to utwór oskarżający Polaków o bierność, o utratę zmysłu państwowego, o poddanie się usypiającemu kultowi przeszłości. Wieszcz nawoływał między innymi:
Naród mój tak się we swą przeszłość weśnił;
schodził we wszystkie grobowe piwnice,
z trupami się, umarłymi rówieśnił
badał im w trzewiach skonu tajemnice
(…)
Rozpoznawałem, że się kochał w trumnach
kołysząc w nich swą myśl jakby w szalupach.