Najstarsza i największa bocheńska parafia usytuowana jest w centralnej części miasta. Kościół farny p.w. św. Mikołaja, od 1997 roku posiadający tytuł bazyliki mniejszej nadany przez Ojca Świętego Jana Pawła II, a od 2003 roku również tytuł kolegiaty (erygowano wówczas kapitułę kolegiacką p.w. Matki Bożej Różańcowej).
Należy do największych w Małopolsce (długość bazyliki wynosi 58 m, szerokość 24,5 m; jednorazowo może pomieścić 4.800 wiernych).
Pierwotnie, na miejscu obecnej bazyliki, znajdował się niewielki, drewniany kościółek, ufundowany w poł. XIII w. przez księżnę Grzymisławę – matkę Bolesława Wstydliwego. Według miejscowej tradycji – w 1253 roku nową, murowaną świątynię ufundowała małżonka księcia Bolesława – Kinga. Dalsza budowa i rozbudowa, prowadzona była w czasach króla Kazimierza Wielkiego, a prace zakończono dopiero ok. 1440 roku, lecz już w 1447 roku podczas wielkiego pożaru Bochni kościół spłonął. Odbudowany w stylu późnego gotyku z cegły i kamienia, uległ kolejnemu poważnemu zniszczeniu w 1655 roku w czasie drugiej wojny szwedzkiej. Odbudowany dziesięć lat później w stylu barokowym, a gruntownie odrestaurowany w XVIII w. ze środków subwencji salinarnej, w XIX w. znalazł się w złym stanie technicznym. Prace remontowe – w duchu neogotyku – wykonano dopiero w latach 1901-05. W bocznej kaplicy bazyliki znajduje się łaskami słynący obraz Matki Bożej Bocheńskiej, koronowany papieskimi koronami Piusa XI – 7 X 1934 roku, jako 49 z kolei obraz na ziemiach polskich.
W skład parafii wchodzi centralna część Bochni, tj. ok. 12.500 wiernych. Parafia wydaje miesięcznik pt.: „Zwiastun Maryi”. Parafia korzysta z jednej z najstarszych pozakościelnych nekropoli na ziemiach polskich – cmentarza komunalnego przy ul. Orackiej. Powstał on w 1787 roku wcześniej niż wielkie nekropolie narodowe – warszawskie Powązki (1792 roku) i Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1802 roku), a w tym samym roku, co słynny lwowski cmentarz na Łyczakowie. Jego przepiękne położenie na stokach wzgórza, stylowe nagrobki wśród starodrzewu czynią zeń miejsce godne zwiedzenia, poznania i kontemplacji. Na cmentarzu jest kilka ciekawych mogił zbiorowych, spoczywają także na tym miejscu dziesiątki wybitnych bochnian – zasłużonych dla miasta i kraju.
Ponadto na terenie parafii znajdują się:
- dwie kaplice – grobowce na cmentarzu przy ul. Orackiej tj. kaplica p.w. św. Stanisława Biskupa (ufundowana przez rodzinę Sarnów w 1. poł. XIX w.) oraz kaplica – grób księży (zbudowana w końcu XIX w.),
kaplica p.w. Stanisława Biskupa przy ul. Sądeckiej (zbudowana w 1901 roku przez kupca Antoniego Rojkowskiego),
kaplica p.w. Najświętszej Marii Panny z Lourdes (z 1934 roku) w Chodenicach,
liczne kaplice górnicze na czele z kaplicą pod wezwaniem św. Kingi – największą i najlepiej zachowaną spośród kaplic w kopalni bocheńskiej. Obecnie przez środek tego, najcenniejszego zabytku na trasie turystycznej, usytuowanego na osi północ-południe biegną tory podziemnej kolejki. W kaplicy św. Kingi odprawiane są uroczyste msze święte, miedzy innymi Pasterki w Wigilię Bożego Narodzenia.
Miasto
Turystyka
