Miasto

Otwarcie NaCl.

print

W dzień patronki górników, świętej Barbary, 4 grudnia, w samo południe otwarty został "NaCl – bocheński szlak solny "na świecie" im. św. Kingi". Tak Muzeum im. Stanisława Fischera i Urząd Miejski postanowili uczcić święto górników. Szlak solny ma na celu przybliżenie i unaocznienie mieszkańcom i turystom spacerującym po Bochni górniczego charakteru tego naszego królewskiego grodu.

Dwa dni wcześniej, 1 grudnia świętowali bocheńscy górnicy, którym Burmistrz Wojciech Cholewa – górnik z wykształcenia i zawodu – życzył wszystkiego najlepszego, kończąc swoje wystąpienie górniczym "Szczęść Boże", a w samo święto św. Barbary w nadszybiu szybu Sutoris, w caffeterii "Szuflada" nastąpiła multimedialna prezentacja szlaku NaCl, po czym wszyscy zebrani udali się na spacer świeżootwartym szlakiem solnym.

NaCl – bocheński szlak solny "na świecie" im. św. Kingi został zrealizowany z budżetu Województwa Małopolskiego (uzyskał grant w konkursie "Małopolska Gościnna") przez Muzeum im. prof. Stanisława Fischera, przy współpracy Wydziału Promocji i Rozwoju Miasta Urzędu Miejskiego w Bochni. Łączy najważniejsze obiekty naziemne (istniejące, a także miejsca po obiektach nieistniejących), związane z historią bocheńskiej soli.

Termin "na świecie" oznacza w języku górniczym – na powierzchni.
Świętej Kindze legenda przypisuje odkrycie soli kamiennej w Bochni w połowie XIII wieku.

Początek szlaku – szyb Sutoris, zwany inaczej Szewczym, Szewczą Górą (1397), uważany za jeden z pierwszych, być może nawet za najwcześniejszy szyb bocheński, wybity w połowie XIII w. Legenda powiada, że właśnie w tym miejscu miał miejsce cud znalezienia soli przez Świętą Kingę. Jest to najstarszy, nieprzerwanie czynny szyb solny w górnictwie europejskim.

Kierunek zachodni szlaku (w nawiasach podano pierwszą wzmiankę źródłową o danym obiekcie).
1. Szyb Herman, inaczej Hermolaus (1. połowa XIV w.). Stanowił przejściowy i krótkotrwały etap w eksploracji złoża solnego w kierunku zachodnim. W 1605 r. pozostał po nim tylko ślad w postaci zapadliska.
2. Szyb Wielki (1581), wybity został jednak znaczniej wcześniej. W końcu XVI w. zbierał się już pod nim tylko woda.
3. Pomnik króla Kazimierza Wielkiego, dobroczyńcy miasta i reformatora żupy, wzniesiony w 1871 r. Proj. Walerego Gadomskiego.
4. Szyb Wojewodzia Góra (1370), zbudowany przez wojewodę krakowskiego Spicimira z Melsztyna pomiędzy 1320 – 1331. Jeden z trzech szybów solnych usytuowanych na rynku.
5. Szyb Targ (1420), nazwę przyjął od miejsca, na którym handlowano solą, zasypany w 1710 r., ale już wcześniej był nieczynny.
6. Szyb Regis (1397). Powstał zapewne w czasach Kazimierza Wielkiego, a być może nawet Władysława Łokietka. Do końca XVI w. był najważniejszym szybem kopalni, ostatni ślad po nim – postmodernistyczną wieżyczkę zburzono w 1967 r.
7. Ogród Salinarny. Założony w 1868 roku przez Carla Bauera, na terenie placu, na którym wcześniej handlowano solą.
8. Dawny budynek administracyjny kopalni (zbudowany w 1. połowie XVIII w., później parokrotnie przebudowany). Ostatnią większą przebudowę przeprowadzono w połowie XX w. Do końca lat 70. tegoż stulecia znajdowała się tu siedziba dyrekcji kopalni.
9. Domy będące pozostałością po dawnym kompleksie stajni salinarnej, zbudowanej w 1783 r. według proj. Karola Kriszkera. Stajnię wyburzono na początku XX w., zaś skrzydła boczne przekształcono w budynki mieszkalne dla urzędników żupy.
10. Budynki gospodarcze kopalni.
11. Teren po dawnym stawie salinarnym (1722), zasypanym w 2002 r. (?)
12. Zamek żupny (1368). Istniał już prawdopodobnie w końcu XIII w. Był siedzibą żupników a później podżupków bocheńskich, centrum administracyjnym kopalni. Zamek gościł często królów polskich wizytujących żupę. Na przestrzeni wieków parokrotnie przebudowany, m. in. na renesansową rezydencję przez żupnika Seweryna Bonera. Ocalało jedynie skrzydło północne, w 1875 roku gruntownie zmienione.

Kierunek wschodni:
13. Szyb Kożuszka (1341). Najwcześniej odnotowany w źródłach pisanych szyb bocheński. Stanowił przejściowy i krótkotrwały etap w eksploracji złoża solnego w kierunku wschodnim.
14. Teren warzelni solnych (XII w. "sal de Bochegna"). Warzelnie na tym terenie funkcjonowały prawdopodobnie już w neolicie. Pozyskiwano w nich sól wskutek odparowywania solanek czerpanych z wód powierzchniowych, a później studni solankowych. Przypuszczalnie poprzez ich nieustanne pogłębianie osiągnięto złoże soli kamiennej w połowie XIII w.
15. Szyb Gazaris, Wieżny, Wieżna Góra (połowa XIII w.). Uważany za jeden z dwóch najstarszych szybów kopalni bocheńskiej. Wybity (zbudowany) w połowie XIII w. Nosi nazwę od znajdujących się na tym terenie wież warzelniczych (z łaciny gaza oznacza szopę, wieżę lub warzelnię). Ze względu na swoje usytuowanie narażony był nieustannie na wylewy Babicy. W 1842 r. został ostatecznie zasypany.

Tabliczkami z brązu, wpuszczanymi w chodniki, oznaczono trasę wiodącą do kolejnych miejsc związanych z górniczym charakterem miasta.

Projekt NaCl – Bocheński Szlak Solny "Na Świecie" im. Świętej Kingi ma charakter rozwojowy, w tym roku zamontowano 40 płytek, oznaczając trasę od szybu Sutoris w dwie strony: do Zamku Żupnego (poprzez ogród salinarny) i do szybu Gazaris.

W punkcie wyjścia szlaku: na budynku Uzdrowiska Kopalni Soli Bochnia zamieszczono tablicę z planem szlaku i opisem w trzech językach (fragment planu Bochni opracowanego przez firmę Nawigator oraz Wydział Promocji i Rozwoju Miasta). Po szlaku należy spacerować z przewodnikiem w dłoni, dostępnym w Biurze Obsługi Klienta Uzdrowiska Kopalni Soli, w Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni oraz punkcie informacyjnym Urzędu Miejskiego (w holu magistratu).

print
[admin]

Następny artykuł

Poprzedni artykuł

ZNAJDŹ NAS NA:

Kamery online
Zobacz bocheński Rynek

Kamery

Zmień strefę Miasto

Miasto

Zmień strefę Turystyka

Turystyka
Accessibility