Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni zaprasza 19 lutego 2004 roku, na godzinę 17.30 do Sali Portretowej Muzeum na Czwartkowe Spotkanie Muzealne, podczas którego Elżbieta Kalwajtys (Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce) wygłosi wykład "Fortuny na soli wyrosłe, czyli kto wzbogacił się na żupach krakowskich".

Żupy Krakowskie – Bochnia i Wieliczka – stanowiły od początku własność monarszą, dostarczając skarbowi około jednej trzeciej dochodów. Ponieważ władcy swobodnie nimi dysponowali, stąd tak liczne zapisy, przywileje i darowizny na rzecz Kościoła a także osób świeckich, które stanowiły stałe i niemałe obciążenie kasy żupnej. Na żupach spoczywał zarazem ciężar uposażania wielu urzędników centralnych i ziemskich.

W soli wypłacano pensje dla profesorów Akademii Krakowskiej, z dochodów żupnych wspierano bursy, szpitale i przytułki. W sól zaopatrywano zamki obronne a nawet wypłacano w niej długi wojenne. Od XIII wieku począwszy liczba osób oraz instytucji korzystających z dochodów żupnych systematycznie rosła. Na mocy przywileju nieszawskiego, nadanego przez króla w 1454 roku, szlachta małopolska, a później także szlachta wszystkich ziem Korony miała prawo nabywać sól po uprzywilejowanej cenie. Czerpaniem zysków z żup krakowskich zainteresowani byli też przedstawiciele najmożniejszych rodów Rzeczypospolitej. Przykładem zbudowania na soli fortuny był chociażby ród Lubomirskich.